Ooievaar Mathilde, Y0707

Status 27 augustus 2021

We hebben heel slecht nieuws van onze jonge zender-ooievaars, Mathilde en Gerana, zijn de voorbije dagen om het leven gekomen! Nog maar enkele dagen geleden konden we met het heuglijke nieuws komen dat deze vogels aan hun eerste grote zuidwaartse trek waren begonnen, en nu dit… Beide vogels stierven toevallig op dezelfde dag, maar op verschillende plaatsen ver van elkaar in Spanje. Hun dood is dus niet gerelateerd.

Op 25 augustus waren beide vogels nog samen vertrokken vanaf hun laatste stopplaats niet ver van Angers, langs de Loire in Midden-Frankrijk. Ze vlogen die dag maar liefst ca. 375 kilometer, tot bij het plaatsje Sore, ten zuiden van Bordeaux. Een hele trektocht alweer! Op 26 augustus trokken ze opnieuw ca. 140 kilometer verder, tot aan de Frans-Spaanse grens, in de westelijke Pyreneeën. Gerana overnachtte net aan de Spaanse kant van de grens, bij het plekje Gainekoleta; Mathilde sliep aan de Franse kant bij Saint Jean-Pied-de-Port. Mathilde zette op 27 augustus rond de middag de trektocht verder, over de Pyreneeën. Ze vloog Spanje in, en trok ca. 285 kilometer tot bij het plaatsje Almadrones, in de Spaanse provincie Guadalajara, minder dan 100 kilometer ten noordoosten van Madrid. Daar stopte Mathilde om te overnachten, en dan liep het mis. We hebben ook voor deze vogel voorlopig het raden naar een precieze doodsoorzaak. Op basis van foto’s die kunnen worden bekeken via Google Streetview zou elektrocutie een mogelijke doodsoorzaak kunnen zijn. Op de plek waar de zender de laatste signalen doorgaf staat een elektriciteitspaal van het type waarop ooievaars graag de nacht doorbrengen. Elektriciteitspalen lijken banale constructies in het landschap. Ooievaars en andere vogels zitten er vaak op te rusten. Ze zijn hoog, het is er veilig en je hebt er een goed zicht op het landschap. Ze kunnen echter een groot gevaar vormen voor grote vogels. Ooievaars hebben lange vleugels, en daardoor lopen ze het risico dat hun vleugels tegelijkertijd twee kabels raken of als dat tegelijk een kabel raken en de paal of pyloon die als geleider in contact staat met de grond. Dan krijgen ze een enorme stroomstoot door hun lichaam, met dodelijke afloop. Het is bekend dat hierdoor jaarlijks wereldwijd grote aantallen grote vogels omkomen. Daaronder ook veel ooievaars, en vooral jonge vogels blijken kwetsbaar te zijn. Bepaalde studies elders in Europa wijzen uit dat tot 25% van de jonge ooievaars in een populatie kunnen omkomen door elektrocutie... Als dat werkelijk de doodsoorzaak van Mathilde zou zijn, zou ze dus lang niet de eerste ooievaar zijn die zo aan haar einde komt en ze zou zeker ook niet de laatste zijn. In de winter 2019-2020 stierf een andere Zwin-zenderooievaar, Emily, met zekerheid door elektrocutie in Noord-Marokko. Twee dode zender-ooievaars is natuurlijk dramatisch, maar het toont ook aan aan welke gevaren onze ooievaars dagelijks worden blootgesteld. Vooral tijdens de trek zijn de vogels kwetsbaar. Dan komen ze op onbekende plaatsen, waar ze niet vertrouwd zijn met de gevaren. De kwetsbaarheid is het grootst voor jonge vogels die hun eerste trektocht ondernemen. Alles is nieuw, ook alle risico’s. De voorbije jaren hebben we heel veel geluk had met onze zenderooievaars in het Zwin Natuur Park. Van de 7 vogels die we van een zender hebben voorzien in 2019 en 2020 zijn er nog altijd 5 in leven. Alle vogels overleefden bovendien hun eerste zuidwaartse trektocht. De 2 vogels die eerder stierven kwamen beide om in het tweede deel van de winter, op hun overwinteringsplaats. Hoe hard het ook lijkt, maar sterfte hoort erbij in de natuur. Slechts een minderheid van de jonge vogels wordt oud genoeg om later zelf voor nageslacht te kunnen zorgen.

Status 24 augustus 2021

24 augustus was blijkbaar een uitstekende dag om te trekken: 5 van onze Zwin-ooievaars zijn die dag begonnen aan hun zuidwaartse trek. Vooral het vertrek van 4 van onze 5 nieuwe zender-ooievaars, geboren in 2021, is heel spannend! Murshid, Gerana en Mathilde vertrokken in de late voormiddag vanuit de Zwinstreek richting zuidwesten. Een oudere zender-ooievaar, Hadewijch (°2019) vloog zeer waarschijnlijk met hen mee. Vermoedelijk maakten nog meer ongezenderde Zwin-ooievaars deel uit van de groep. Omstreeks 13u30 staken ze ter hoogte van Poperinge de Belgisch-Franse grens over. Het was blijkbaar uitstekend weer om door te vliegen, want op hun allereerste trekdag vlogen de vogels zo maar even ca. 470 km, tot bij de plaats Château-la-Vallières, niet ver van de stad Angers in Midden-Frankrijk! De zendergegevens maken duidelijk dat de vogels samen aan het trekken waren.