Ooievaar Elisabeth, Y0729

Status 10 juli 2023

Tijdens de vorige update lieten we weten dat we contact verloren hadden met Elisabeth in Noord-Marokko, nabij de stad Berkane. Helaas hebben we intussen bevestiging dat dit slecht nieuws was. Via contacten van onze partner, het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen, kon op het terrein met zekerheid worden vastgesteld dat Elisabeth dood is.

De vogel bevond zich vlakbij een hoogspanningsleiding. Elektrocutie is dus de waarschijnlijke doodsoorzaak voor deze onfortuinlijke jonge ooievaar. Helaas is Elisabeth niet de eerste van onze jonge zender-ooievaars die door (vermoedelijke) elektrocutie omkomt. Het laat nog maar eens zien dat dit voor ooievaars een belangrijke sterftefactor is!

Een spijtig verlies, maar tegelijk heeft Elisabeth ons het voorbije jaar een schat aan informatie opgeleverd via haar zender. Ze was één van de drie jonge ooievaars van ons project die vorig najaar de Sahara overstak om te gaan overwinteren in West-Afrika. Elisabeth kwam daarbij in Mali terecht. Dat was geen evidente plek voor de zender om veel contact te maken, en maandenlang hadden we geen nieuws van Elisabeth. Uiteindelijk kwam er dan toch het verlossende nieuws dat deze ooievaar nog in leven was. Ze stak met succes opnieuw de Sahara over richting Noorden, maar helaas is ze vervolgens niet voorbij Noord-Marokko geraakt.

Status 20 juni 2023

Elisabeth zat als laatste zender-ooievaar nog steeds in Afrika, meer bepaald in Noord-Marokko, nabij de stad Berkane. Haar actieradius was de voorbije maand heel beperkt, en vooral geconcentreerd op een afvalstort. Sinds 17 juni lijkt er helaas iets mis te zijn. De zender lijkt niet meer te bewegen en de batterijwaarde is flink afgenomen. We weten het nog niet zeker, maar er lijkt dus iets mis te zijn met de zender en dus mogelijk ook met Elisabeth. We wachten verdere peilingen van de zender af, en hopelijk komt er toch weer beweging in… Zouden we dan toch contact verliezen met de eerste van 5 zenderooievaars van 2022? Tot op vandaag waren alle 5 de jonge vogels die we hebben gezenderd in 2022 in leven gebleven. Dat was een onverwacht positief resultaat. Jonge ooievaars hebben een vrij hoog sterftecijfer, en tot nu toe was nog geen enkel jong van onze laatste lichting omgekomen.

Status 22 mei 2023

Elisabeth is de voorbije weken blijven hangen in de noordoostelijke hoek van Marokko waar ze aankwam na haar tocht over de Sahara, niet ver van de Middellandse Zeekust. Aanvankelijk bleef ze even hangen tussen de steden Al Hoceima en Nador. Op 30 april vloog ze een kort eindje oostwaarts en nu zit ze al enkele weken nabij het stadje Berkane, niet ver van de grens met Algerije.

Status 26 april 2023

Het spannendste nieuws komt deze keer van Elisabeth! Deze jonge ooievaar overwinterde sinds oktober 2022 in Mali, in het binnenland van West-Afrika. Van vier van de vijf jonge ooievaars die we in 2022 met een zender uitrustten, werkte de zender prima en kregen we vrijwel voortdurend updates door, maar de zender van Elisabeth gaf maandenlang geen teken van leven. We speculeerden dat dit kwam doordat de vogel overwinterde in een gebied  waar de zender moeilijk of niet contact kon maken met het GSM-netwerk. Dat blijkt nu te kloppen! Elisabeth is inmiddels terug noordwaarts gevlogen, en haar zender is weer in contact gekomen met het GSM-netwerk. Niet alleen weten we dat de vogel nog steeds levend en wel is, maar bovendien kregen we ook nog eens ineens alle data van de voorbije maanden door! Hoe zalig is dat?! We praten jullie eerst kort even bij over de winteravonturen van Elisabeth. Het overwinteringsgebied situeerde grotendeels in Centraal-Mali, vooral in het noordelijk deel van de binnendelta van de Niger-rivier en aangrenzende gebieden. Die binnendelta van de Niger is tijdens de winter een enorm waterrijk gebied, dat van onschatbaar belang is voor miljoenen trekvogels uit Europa die daar de winter doorbrengen. Geen toeval dat dit zo’n aantrekkelijk gebied is. Elisabeth bestreek een zeer groot gebied van bijna 500 op 400 kilometer! Het is typisch dat ooievaars die overwinteren in natuurlijke gebieden een veel grotere actieradius hebben dan exemplaren die bij afvalstorten overwinteren. Elisabeth maakte regelmatig uitstapjes, en dat bracht haar begin november 2022 in het zuidoosten van Mauritanië. Eind februari – begin maart dit jaar deed ze een opvallende verplaatsing diep de Sahara in. Gedurende meerdere dagen vloog ze een enorme lus naar het noordoosten van Mali, tot in het zuiden van Algerije, om terug te keren via oostelijke Mali en het noorden van Burkina Faso. De noordwaartse trek van Elisabeth startte op 16 april. De tocht door de Sahara duurde vijf dagen, en ging recht naar het noorden, via het noorden van Mali en het westen van Algerije. In het oosten van Marokko hield de ooievaar even halt nabij Merzouga, bij het vrij bekende (en toeristische stuifduinengebied ) Erg Chebbi. De volgende dagen vloog Elisabeth verder door naar Noord-Marokko, en haar laatste stopplaats was vlakbij de Middellandse Zee, aan de kust van Noord-Marokko, halfweg tussen de steden Al Hoceima en Nador.

Status 6 april 2023

Van de derde zenderooievaaar die ten zuiden van de Sahara heeft overwinterd, Elisabeth, hebben we geen nieuws. Net als bij de vorige paar updates gaf de zender geen recente signalen door. Dit is niet de eerste keer deze winter. Elisabeth overwintert in Zuidoost-Mali, in een gebied  waar de zender moeilijk of niet contact kan maken met het GSM-netwerk. Zonder tegenbericht gaan we ervan uit dat alles goed met haar gaat. Wellicht begint de vogel nu ongeveer aan de voorjaarstrek, en hopelijk komt ze heel binnenkort weer ‘boven water’ en op de radar.

Status 23 maart 2023

Geen nieuws van Elisabeth. De zender gaf geen recente signalen door, maar dat is niet de eerste keer deze winter. Elisabeth overwintert in Zuidoost-Mali, in een gebied  waar de zender moeilijk of niet contact kan maken met het GSM-netwerk. Zonder tegenbericht gaan we ervan uit dat alles goed gaat met haar .

Status 6 maart 2023

Elisabeth zit nog steeds in haar overwinteringsgebied in Zuidoost-Mali. De zender gaf geen recente signalen door, maar we weten uit ervaring dat Elisabeth wellicht in een gebied zit waar de zender moeilijk of niet contact kan maken met het GSM-netwerk.

Status 17 februari 2023

We hebben nieuws van zender-ooievaar Elisabeth! Dat is één van drie van onze jonge ooievaars die in het najaar van 2022 de Sahara overstak om in de West-Afrikaanse Sahel te gaan overwinteren. In tegenstelling tot Cezacosy en Robbe, die in Senegal zitten, kregen we sinds begin oktober geen signalen meer door van Elisabeth. De laatste berichten kwamen uit Mali. We hadden er het raden naar of alles goed ging met Elisabeth. Het gebrek aan signalen deed vooral hopen dat het ging om een situatie waarbij de vogel zich bevond in een gebied waar de dekking van het gsm-netwerk onvoldoende of zelfs onbestaand is om contact te kunnen maken met de zender. Die hoop is terecht gebleken: we hebben weer contact gemaakt met de zender van Elisabeth, en we kregen ineens ook al haar bewegingen van de laatste maanden binnen. Elisabeth is duidelijk nog steeds alive & kicking! Ze bestreek de voorbije maanden een enorm gebied, van ruim 400 kilometer op ruim 230 kilometer. Ruw geschat ruim drie keer zo groot als België. Nu we in het kader van het project steeds meer resultaten van steeds meer vogels verzamelen, komt al mooi naar voor dat vogels die in meer natuurlijke omstandigheden overwinteren, zoals de exemplaren in de Sahel, een veel grotere actieradius hebben dan ooievaars die overwinteren bij afvalstorten. Die laatste verplaatsen zich vaak maar een handvol kilometer per dag tussen voedselgebied en slaapplaats. Ooievaars in de Sahel moeten harder aan de bak. Sprinkhanen zijn een belangrijke voedselbron in de savanne-achtige landschappen, en die zitten niet de hele tijd op dezelfde plaats. De ooievaars daar moeten dus voortdurend in beweging zijn om hun voedsel te vinden.
Zoals je kan zien op de kaart doorkruiste Elisabeth een groot deel van centraal-Mali, en kwam ze eind oktober ook nog terecht in het zuidoosten van Mauritanië. De laatste tijd zit ze in het zuidoosten van Centraal-Mali, niet ver van de grens met Burkina Faso.

Status 21 januari 2023

Er is nog altijd geen nieuws van Elisabeth sinds begin oktober. Elisabeth is de derde van onze zender-ooievaars die de Sahara overstak om in West-Afrika te gaan overwinteren. De vogel kwam terecht in Mali. De kans is reëel dat Elisabeth in een gebied zit waar de dekking van het gsm-netwerk onvoldoende of zelfs onbestaand is om contact te kunnen maken met de zender. Zonder tegenbericht blijven we er op hopen dat Elisabeth nog steeds alive & kicking is, ergens in de Malinese Sahelregio.

Status 19 december 2022

Geen nieuws van Elisabeth sinds het laatste bericht begin oktober uit Mali. Deze ooievaar bevindt zich waarschijnlijk in een gebied waar de dekking van het gsm-netwerk onvoldoende of zelfs onbestaand is om contact te kunnen maken met de zender. Dat is niet ongewoon voor vogels die zich in afgelegen gebieden ophouden en weken of zelfs maanden van de radar kunnen verdwijnen. Zonder tegenbericht gaan we ervan uit dat het voorlopig nog steeds goed gaat met Elisabeth, en hopelijk krijgen we in de toekomst weer contact én kunnen we haar winterse exploten in beeld krijgen.

Status 6 november 2022

Geen extra nieuws voor Elisabeth voor de periode eind oktober – begin november. De zeer spaarzame berichten van haar zender na haar succesvolle oversteek van de Sahara kwamen uit Centraal-Mali. Vermoedelijk is de dekking van het gsm-netwerk daar onvoldoende om veel contact te kunnen maken met de zender. Zonder tegenbericht gaan we ervan uit dat het voorlopig nog steeds goed gaat met Elisabeth.

Status 27 oktober 2022

Ook van Elisabeth kregen we wat tekenen van leven. Ook deze vogel heeft blijkbaar succesvol de Sahara overgestoken. Elisabeth bevindt zich in Centraal-Mali, ten noorden van binnendelta van de Niger-rivier. Dat is een enorm moerasgebied dat van heel groot belang is voor grote aantallen trekvogels uit Europa. De zender van Elisabeth maakt blijkbaar maar heel af en toe contact met het gsm-netwerk, en daarom zijn er maar een handvol signalen binnengekomen. Het voornaamste is echter dat de vogel goed en wel de gevaarlijke reis over de Sahara heeft overleefd. Daar zijn we al heel blij mee!

Status 12 oktober 2022

Helaas geen nieuws van de zenders van Cezacosy, Elisabeth en Robbe. Van Elisabeth en Robbe waren begin september de laatste signalen opgevangen in Centraal-Marokko. Dat de zenders geen signalen meer geven is niet per se slecht nieuws voor de ooievaars zelf. Vanaf het moment dat ze dieper in Afrika gaan, komen de vogel terecht in gebieden waar de gsm-ontvangst (nodig om de zenders contact te laten maken) veel minder of zelfs onbestaande is. Het is niet onverwacht dat de zenders daarom geruime tijd geen teken van leven geven. Dat zou nog even zo kunnen blijven. Het kan dat deze jonge ooievaars nu een tijdlang van de radar blijven, om dan binnen enkele weken of maanden weer op te duiken. We houden het uiteraard in de gaten.

Status 21 september 2022

Elisabeth ging vanaf haar laatste stopplaats bij Marrakech verder door naar het zuiden. Het laatste contact werd gemaakt op 2 september, op de overgang van het Atlasgebergte en de Sahara, bij het plaatsje Arazan. Elisabeth moet vervolgens begonnen zijn aan de oversteek van de grote woestijn. Tot op heden kregen we helaas nog geen nieuwe meldingen door omdat de zender geen contact maakte met het gsm-netwerk.

Status 2 september 2022

Na haar oversteek van de Straat van Gibraltar op 25 augustus ging Elisabeth verder door naar het zuiden. Ze stopte op 27 augustus een dagje bij de stad Kénitra. Op 28 augustus vloog ze ca. 45 kilometer door naar de omgeving van Rabat. Dat had een potentiële eindbestemming kunnen zijn, want vorig jaar overwinterde ooievaar Spencer daar. Op 29 augustus volgde echter weer een heuse lange afstandstrekdag, van ruim 275 kilometer. Elisabeth hield zich de voorbije dagen op bij de stad Marrakech. Daarmee is ze, na Murshid vorig jaar, de zenderooievaar die het verst naar het zuiden doorstoot. Net ten zuiden van Marrakech ligt het Hoge Atlasgebergte, een belangrijke barrière. Op 31 augustus en 1 september leek Elisabeth pogingen te ondernemen om die bergketen over te steken. De ooievaars die in Marokko overwinteren doen dat normaal in het noorden van het land. Elisabeth is die zone nu al voorbij. De kans is reëel dat ze de Sahara zal oversteken richting West-Afrika. We volgen het in spanning!

Status 26 augustus 2022

Op donderdag 25 augustus maakte Elisabeth, één van de 5 ooievaars die dit jaar een zender kreeg in het Zwin Natuur Park, de oversteek van de Straat van Gibraltar naar Marokko. Daarmee is zij de eerste zenderooievaar die dit najaar Europa heeft verlaten en de oversteek naar Afrika maakte en op korte tijd meer dan 2000 kilometer aflegde.

Dat is heel snel! Sinds de start van het zenderproject in 2019 is ooievaar Elisabeth de eerste zendervogel die de oversteek zo vroeg in het najaar heeft gemaakt.

Status 21 augustus 2022

Elisabeth bleef samen met de jonge zender-ooievaars Cezacosy en Profke in Saint-Jean-de-Daye tot en met 12 augustus. Op 13 augustus trok ze zuidwaarts, voor een tocht van ca. 215 kilometer, waarbij ze een beetje sightseeing deed langs de bekende Mont Saint Michel. Op 14 augustus hield ze een dag halt langs de Loire-rivier, ten oosten van Nantes. Op 15 en 16 augustus trok ze gestaag verder zuidwaarts, respectievelijk ca. 140 en ca. 115 kilometer per dag. Op de laatste dag hield ze halt op een afvalsite bij de plek Laruscade. Na een dagje rusten vloog Elisabeth op 18 augustus verder door. Ten zuiden van Bordeaux maakte ze enkele opvallende kronkels, mogelijk als reactie op de grote bosbranden die woeden in die regio? Op 19 augustus vloog ze in elk geval Spanje binnen via de westelijke rand van de Pyreneeën, een dagtocht van ca. 175 kilometer. Op 20 augustus vloog ze ca. 220 kilometer dieper Spanje in, iets ten westen van de regio rond Tudela, een bekende halteplaats voor ooievaars uit het Zwin en elders in België. Ze liet zich echter niet verleiden om te stoppen. Op 21 augustus bereikte ze Madrid. Elisabeth vloog die dag nog ca. 70 kilometer verder, en overnachtte langs de Taag bij het plaatsje Albarreal de Tejo.

Status 9 augustus 2022

Het vroegste vertrek ooit van onze zenderooievaars!

Het is zover: onze nieuwe lichting jonge zenderooievaars is naar het zuiden vertrokken! Vroeger dan verwacht vertrokken de vijf nieuwe zenderooievaars, Cezacosy, Robbe, Profke, Firmin en Elisabeth, op zaterdag 6 augustus op hun eerste Grote Reis naar het zuiden! De voorbije drie jaren viel het vertrek van de jonge zenderooievaars tussen 13 en 24 augustus. Dit jaar zijn er een week vroeger aan begonnen. Het warme weer zou daar wel eens voor veel kunnen tussen zitten. De vliegomstandigheden voor thermiekzwevers zoals ooievaars zijn dezer dagen vrijwel steeds ideaal. In de dagen voor hun vertrek hadden we al herhaaldelijk gezien dat de groep jonge Zwin-ooievaars, met daarbij de vijf zendervogels, herhaaldelijk de lucht in ging om al zwevend verkenningsvluchten te maken. Tijdens die typische korte vluchtjes leren ze de kunst van het zweven onder de knie krijgen. Tegelijk geeft het hen de kans om hun geboortegrond visueel in te prenten. Als ze hun eerste winter overleven en de volgende lente terug noordwaarts vliegen zal hen dat helpen om de weg terug te vinden naar de Zwinstreek. Eén van de resultaten van ons zenderproject is dat vrijwel alle gezenderde ooievaars terug ‘huiswaarts’ keren in de volgende levensjaren.

De reis startte op 6 augustus kort voor de middag. De vliegomstandigheden waren blijkbaar ideaal, vermoedelijk geholpen door een lekkere rugwind uit het noordoosten. Via Brugge en Diksmuide vlogen de vogels gestaag naar het zuidwesten, om ten noorden van de Poperinge de Franse grens over te steken. Op hun eerste trekdag vlogen de vogels meteen een flukse afstand van ca. 310 kilometer! Ongelofelijk toch weer hoe jonge vogels die nauwelijks een maand het nest verlaten hebben en voorheen alleen wat korte vluchten in de omgeving van de broedplaats hebben gedaan, ineens zo’n grote afstanden kunnen vliegen. Zo te zien bleven ze met z’n vijven netjes samen, en vermoedelijk waren er nog andere, niet-gezenderde jongen Zwin-ooievaars bij. Ze overnachtten ten zuiden van de Franse havenstad Le Havre, aan de overkant van de monding van de Seine-rivier, bij het plaatsje Honfleur. Zoals het moderne ooievaars betaamt zochten ze meteen de plaatselijke afvalverwerkingssite op. Ook dat is opvallend: hoe ooievaars er telkens al van jongsaf aan feilloos in slagen om te ontdekken dat afvalverwerkingplaatsen interessante voedselplekken zijn. Vermoedelijk is de aanwezigheid van andere ooievaars daarbij een belangrijke aantrekkingskracht. Op 7 augustus ging de reis verder naar het zuidwesten. Ten zuiden van de stad Caen maakte ons vijftal een vrij abrupte bocht richting west-noordwest. Ze kwamen na een dagtocht van ca. 150 kilometer terecht bij de plek Saint-Jean-de-Daye, in het zuiden van Normandië. Ook hier was het weer een afvalverwerkingssite die de aandacht trok. Op 8 augustus bleef Elisabeth hier hangen.  Het is zeer waarschijnlijk dat onze Zwin-vogels intussen zijn terecht gekomen in grotere groepen ooievaars. In dergelijke groepen is het gemakkelijk om elkaar kwijt te geraken en een andere kant op te gaan.

Status 25 juli 2022

De nieuwe zenderooievaar van 2022,  Elisabeth, vliegt intussen al een aantal dagen flink rond! Zoals gebruikelijk voor jonge ooievaars  zijn de peilingen van de zender in de eerste weken na het uitvliegen beperkt tot het Zwin Natuur Park en de onmiddellijke omgeving. Zij doet het voorlopig uitstekend!